برای اینکه بتوانیم عاشورا را فهم کنیم، باید نسبت توپوگرافیک بین زمان و مکان و بین کنشگران و عامل انسان را در بحث جامعهشناسی تاریخی دینی عاشورا مورد توجه قرار دهیم. در بین وقایع تاریخ اسلام، کمتر واقعهای به گستردگی، تأثیرگذاری و ماندگاری عاشورا میتوان یافت. واقعهای که سراسر دنیا را به جوش و خروش درمیآورد و همه ساله مراسم سوگواری و عزاداری حضرت سیدالشهدا(ع) با شور و شکوه فراوان برگزار میشود. چنین واقعه باشکوهی با نقش مهمی که در حیات مسلمانان داشته است، شایسته بررسی و مطالعه علمی از زوایای گوناگون است تا بیش از پیش شناخته شود. سیدمحمود نجاتی حسینی، دینپژوه و مدیر گروه دین انجمن انسانشناسی ایران به مناسبت ماه محرم در سلسله مباحثی با عنوان «جامعهشناسی تاریخی - دینی عاشورا» که به همت ایکنا ضبط شده است، به بیان نکاتی درباره فرآیند عاشورا از نگاه تاریخی و جامعهشناسی پرداخته است که فیلم و متن جلسه نخست را در ادامه میبینید و میخوانید. در درسگفتارهایی که در خدمت شما خواهم بود، موضوع و محتوای بحث درباره جامعهشناسی تاریخی - دینی عاشورا است که به مناسبت محرم سال 1402 شمسی برگزار میشود. در این سلسله درسگفتارها، همانطور که از موضوع بحث برمیآید و مخاطبان ایکنا اعم از دانشجویان تاریخ و علوم اجتماعی و علاقهمندان به این حوزه، میدانند که این بحثها چه خروجیهایی دارد، درباره این صحبت خواهم کرد که چگونه فرایند عاشورا در یک پروسه تاریخی شکل گرفته و چگونه این پروسه تاریخی با ویژگیهای اجتماعی و فرهنگی در تاریخ صدر اسلام و به ویژه تاریخ نزدیکتر به زمانه عاشورا که در سال 61 هجری قمری رخ داده است، نسبت برقرار میکند. تمایز مباحث جامعهشناسی تاریخی - دینی هم, ...ادامه مطلب
همزمان با فرارسیدن سومین روز از شهادت سید و سالار شهیدان اباعبدالله الحسین(ع) گذری تاریخی بر روز سوم شهادت امام حسین(ع) و یاران باوفایش خواهیم داشت تا اطلاعات بیشتری از قبیلهای که پیکرهای شهدای کربلاء را به خاک سپردند کسب کنیم. به گزارش خبرنگار قرآن و معارف خبرگزاری شبستان، همزمان با فرارسیدن سومین روز از شهادت سید و سالار شهیدان اباعبدالله الحسین(ع) گذری تاریخی بر این روز خواهیم داشت. براساس این گزارش، سال 62 هجری، حضرت امام حسین(ع) به همراه یارانش برای اشاعه امر به معروف و نهی از منکر و برپاداشتن نماز علیه حکومت غاصب بنیامیه قیام کردند و در مقابل ستم این خاندان خونخوار سکوت پیشه نکرده و با هیچ یک از خلفای زمان بیعت نکردند. همین فریاد "هیهات من الذله" امام حسین(ع) قیام خونین کربلا را به پا داشت و هر آنچه کینه از احد و بدر و خیبر از امیرالمومنین علی(ع) بر دل دشمنان اسلام مانده بود، در کربلا بر سر فرزند آن حضرت و خاندان اهلبیت(ع) خالی شد. ظلم و ستم بنیامیه به حدی رسیده بود که حتی پس از واقعه کربلا نیز کسی جرات ورود به منطقه جنگ برای تدفین پیکر مطهر شهدای کربلا را نداشت، تا اینکه پس از 3 روز قوم بنی اسد در کنار امام سجاد(ع) وارد این صحرا شده و پیکر شهدا را دفن کردند. اما شاید بسیاری از عاشقان اهلبیت عصمت و طهارت(ع) از آینده قوم بنی اسد خبر چندانی نداشته باشند. اینکه با توجه به شرایط سیاسی حاکم بر آن زمان و خفقان ایجاد شده از سوی ابن زیاد در کوفه، چه بلایی سر قوم بنی اسد که جرات کرده بود وارد صحرای کربلا شده و پیکر شهدا را دفن کند، آمد. این گزارش روایتی است تاریخی از آنچه بعد از تدفین پیکر امام حسین(ع) و یارانش برای قوم بنی اسد به وقوع پیوست., ...ادامه مطلب